Advies AG aan Hoge Raad: herzieningsverzoek in zaak ‘Pettense campingmoord’ toewijzen
Het herzieningsverzoek in de zaak van de zogenoemde Pettense campingmoord moet worden toegewezen. Dat adviseert advocaat-generaal (AG) Aben in zijn conclusie van vandaag. In een herzieningsprocedure kunnen alleen nieuwe aanwijzingen (nova) voor de onjuistheid van een veroordeling, waar de rechter niet eerder mee bekend was, worden ingebracht. De AG vindt dat in deze zaak sprake is van nieuwe aanwijzingen.
De zaak
In de vroege ochtend van 2 juli 1994 trof de politie, na een telefonische melding, op een camping in Petten het lichaam aan van een overleden Duitse man. Hij had twee steekwonden in zijn borst. Het slachtoffer bleek de avond ervoor op de camping te zijn aangekomen in gezelschap van een aantal andere Duitsers. Die avond had de groep op de camping een behoorlijke hoeveelheid alcohol genuttigd.
Aanvankelijk verdacht de politie een andere man dan de veroordeelde. Getuigen hadden (zeer waarschijnlijk) deze man midden in de nacht gezien in een andere tent en in een wasruimte en hij gedroeg zich vreemd volgens die getuigen. Een van die getuigen had hem die nacht in een wasruimte met een mes in de hand nerveus heen en weer zien kijken. De belangstelling van de politie verplaatste zich naar de veroordeelde toen bleek dat de veroordeelde aan zijn reisgenoten had verteld dat hij had gedroomd dat hij het slachtoffer had gestoken. In politieverhoren erna verklaarde hij dat hij vermoedelijk met een mes op het slachtoffer was gevallen en dat hij het gedaan had. In de verhoren daarna werden zijn bekennende verklaringen steeds gedetailleerder. Vanaf 21 juli 1994 is hij het delict gaan ontkennen.
Het OM vervolgde hem voor doodslag. De rechtbank sprak hem vrij omdat zij niet de overtuiging had gekregen dat niet ook een ander het feit gepleegd kon hebben. In hoger beroep werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar. Die straf heeft de veroordeelde deels uitgezeten.
Verzoek tot nader onderzoek
In juli 2017 is door de advocaten van de veroordeelde een verzoek tot nader onderzoek gedaan naar het bestaan van gronden voor herziening. AG Aben, die de zaak in behandeling kreeg, vroeg advies aan de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS). Deze onafhankelijke adviescommissie adviseert over de wenselijkheid en inhoud van nader onderzoek. De ACAS adviseerde in deze zaak positief; vervolgens is door de AG nader onderzoek gedaan.
In dit nadere onderzoek heeft onder meer een rechtspsycholoog die de Duitse taal perfect beheerst onderzoek gedaan naar de bekennende verklaringen van de veroordeelde. Zij is van mening dat het scenario dat de bekentenissen vals zijn waarschijnlijk lijkt. Ook is een getuige gehoord in Duitsland die van de eerste verdachte (die inmiddels overleden is) had gehoord dat hij iemand in Nederland om het leven zou hebben gebracht en dat daar twee mensen bij waren (die behoorden tot de groep die op de camping in Petten verbleef).
Herzieningsverzoek
In september 2020 is door de advocaten van de veroordeelde een herzieningsverzoek ingediend. In dat verzoek hebben zij zogenoemde nova aangedragen: het rapport van de rechtspsycholoog over de (on)geloofwaardigheid van de bekennende verklaringen van de veroordeelde en de nieuwe getuigenverklaring.
Advies AG
In de zaak in kwestie berust de veroordeling (vrijwel) uitsluitend op de bekennende verklaringen van de veroordeelde. Er zijn geen ooggetuigen die het delict hebben waargenomen. Er is geen forensisch bewijs dat de veroordeelde belast. Ook is het mes niet gevonden en daarmee niet onderzocht kunnen worden.
De vraag is of door de aangedragen nova voldoende ernstige twijfel ontstaat over de juistheid van het bewijs waarop de veroordeling berust. De AG is van mening dat dit het geval is. Allereerst wordt de geloofwaardigheid van de bekentenissen van de veroordeelde door de conclusies van de rechtspsycholoog ernstig aangetast. Verder correspondeert de (beperkte) inhoud van de getuigenverklaring met vaststaande gegevens in deze zaak. De AG, die ook zelf bij het getuigenverhoor aanwezig was, gaat ervan uit dat de verklaring van de getuige over wat de eerste verdachte hem had verteld betrekking heeft op deze zaak. Verder vindt hij de getuigenverklaring geloofwaardig en authentiek.
Met de nova wordt niet alleen de bekennende verklaring van de veroordeelde ondergraven maar is ook het alternatieve scenario waarin de eerste verdachte de dader is zodanig meer waarschijnlijk geworden dat ook daardoor de geloofwaardigheid van het daderschap van de veroordeelde wordt aangetast. De AG vindt dan ook dat de veroordeling zou moeten worden herzien.
Uitspraak Hoge Raad
De uitspraak van de Hoge Raad is voorlopig bepaald op 2 maart 2021.
De conclusie van de advocaat-generaal is een onafhankelijk advies aan de Hoge Raad, die vrij is dat advies al dan niet te volgen. De advocaat-generaal maakt deel uit van het parket bij de Hoge Raad. Het parket bij de Hoge Raad is een zelfstandig, onafhankelijk onderdeel van de rechterlijke organisatie. Het behoort niet tot het Openbaar Ministerie.