Invoering JA/JA stickers door gemeente Utrecht onrechtmatig jegens huis-aan-huisblad
Het oordeel van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat de gemeente Utrecht bij de invoering van een systeem met JA/JA stickers in strijd met het recht op vrijheid van meningsuiting handelde tegenover de uitgever van huis-aan-huisblad Stadsblad Utrecht, blijft in stand. Dat heeft de Hoge Raad vandaag geoordeeld.
De zaak
In de gemeente Utrecht gold sinds 1 januari 2020 een verordening waardoor naast ongeadresseerd reclamedrukwerk ook huis-aan-huisbladen alleen mochten worden bezorgd als op de brievenbus een JA/JA sticker is aangebracht (ook wel: het opt-in-systeem). Voorheen mocht een huis-aan-huisblad bij alle adressen in de gemeente worden bezorgd tenzij de bewoner een NEE/NEE sticker had aangebracht (het opt-out-systeem). De gemeente had de wijziging in de Afvalstoffenverordening aangebracht uit milieuoverwegingen: ze wil met de invoering van het nieuwe systeem papierafval voorkomen.
De uitgever van het huis-aan-huisblad Stadsblad Utrecht was het met deze wijziging niet eens en spande een kort geding aan.
Procedure rechtbank en hof
Anders dan de rechtbank wees het hof de vordering van de uitgever toe. Het hof vond het aannemelijk dat in de bodemprocedure zal worden geoordeeld dat de door de gemeente ingevoerde wijziging van de Afvalstoffenverordening in strijd is met artikel 10 EVRM, waarin de vrijheid van meningsuiting, waaronder de persvrijheid, wordt beschermd en dat op die grond de verordening voor het huis-aan-huisblad niet van toepassing is.
Tegen deze beslissing stelde de gemeente Utrecht beroep in cassatie in bij de Hoge Raad.
Tijdens de cassatieprocedure heeft de gemeenteraad op 1 oktober 2020 besloten huis-aan-huisbladen uit te zonderen van het opt-in-systeem.
Advies plv. procureur-generaal (PG)
De plaatsvervangend PG adviseerde de Hoge Raad de uitspraak van het hof in stand te laten.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad is van oordeel dat de cassatieklachten van de gemeente Utrecht niet slagen en heeft de klachten zonder inhoudelijke motivering afgedaan omdat deze ongegrond zijn en geen juridisch belangrijke nieuwe vragen oproepen.
Met het oordeel van de Hoge Raad is de uitspraak van het gerechtshof definitief.
De Hoge Raad heeft vandaag ook uitspraak gedaan in een verwante zaak, over de opt-in-regeling voor ongeadresseerd reclamedrukwerk in de gemeente Amsterdam.