Publicatie oud arrest uit 1901: toekenning rechtspersoonlijkheid aan de Naamloze Vennootschap (NV)
Bij de invoering van het Wetboek van Koophandel in 1838 werd de Naamloze Vennootschap (NV) gezien als een vorm van een maatschap, net als de vennootschap onder firma. De maatschap en de vennootschap onder firma hebben geen rechtspersoonlijkheid. In 1901 oordeelde de Hoge Raad uitdrukkelijk dat de NV een rechtspersoon is die zelfstandig aan het rechtsverkeer deelneemt. Dit arrest is vandaag gepubliceerd op www.rechtspraak.nl.
De zaak
Het ging in deze zaak om een vordering van de weduwe van een van de oprichters (vennoten) van de NV ‘De Hoop’ tot ontbinding van de oprichtingsovereenkomst, met schadevergoeding. Aan deze vordering legde zij ten grondslag dat haar man met drie anderen de NV hadden opgericht en dat hij voor de zaken die hij had ingebracht aandelen zou ontvangen. Omdat hij die niet had gekregen, was volgens haar sprake van wanprestatie en kon zij op grond daarvan de oprichtingsovereenkomst ontbinden en schadevergoeding vorderen.
De rechtbank en het hof verklaarden de weduwe niet-ontvankelijk in haar vordering op de grond dat de verplichting aandelen te geven rust op de NV. Omdat de NV geen partij was bij de oprichtingsovereenkomst, kon het nalaten van de NV aandelen te geven geen reden zijn die overeenkomst te ontbinden.
Oordeel Hoge Raad
In cassatie voerde de weduwe aan dat een NV net als een maatschap een samenwerkingsverband is tussen de vennoten, en dat wie een NV in rechte aanspreekt, de vordering in wezen richt tegen de vennoten.
De Hoge Raad verwierp die cassatieklacht met een principieel oordeel over de aard van de NV. Volgens de Hoge Raad is een NV een zelfstandig rechtssubject, geheel afgescheiden van de personen van haar aandeelhouders. De aandeelhouders zijn tot niets anders verplicht dan het volstorten van hun aandelen. De NV bestond nog niet toen de oprichtingsovereenkomst werd gesloten en is daarbij geen partij. Het nalaten van de NV om een eigen verplichting na te komen, kan dus geen grond zijn om de oprichtingsovereenkomst te ontbinden.
Tegenwoordig is het zelfstandig bestaan van de naamloze (en de besloten) vennootschap als rechtssubject en rechtspersoon vanzelfsprekend, maar daar werd vóór de uitspraak van de Hoge Raad verschillend over gedacht.
Publicatie 'oude' (mijlpaal)arresten
Sinds december 2019 publiceert de Hoge Raad oude (mijlpaal)arresten. Inmiddels zijn al zo'n 875 'oude' arresten online te vinden. In aanloop naar de publicatie van het 1000ste oude arrest wordt de komende tijd in ieder geval elke twee weken (en zo mogelijk vaker) een bijzonder/bijzondere nog te publiceren arrest(en), uitgelicht. Eerder zijn het arrest Lindenbaum-Cohen, het arrest ‘Aletta Jacobs’, het arrest Levenslang na afschaffing van de doodstraf en het Geweerarrest, het arrest over de dramatische ontvoering en levensberoving van een 13-jarige Haagse jongen in 1880, drie arresten over de positie van de vrouw in de rechtspraak, het arrest Gold Flake, het Driedagenarrest, het arrest over de aangespoelde balk op het strand, het arrest over de operette 'Friederike', het 'wildplasarrest', het arrest Gerard Reve, het arrest Leidse schouwburg, het arrest Market Maker, het arrest Emmense baliekluiver , het arrest Boeschoten/Besier, het arrest Meer en Vaart, het arrest Grote leugen en het arrest Letale longembolie op deze wijze belicht.
Uitspraken van de Hoge Raad worden sinds het jaar 2000 geanonimiseerd gepubliceerd op rechtspraak.nl. Daarvóór vond publicatie van arresten hoofdzakelijk plaats via redacties van jurisprudentie-uitgaven van uitgevers. Een aantal arresten is door de uitgevers wel digitaal beschikbaar gesteld maar staat, in veel gevallen ook bewerkt, in databanken waarvoor een abonnement moet worden afgesloten. De Hoge Raad ziet het maatschappelijk belang van, en ook als zijn maatschappelijke taak in, het (gratis) online beschikbaar stellen van ‘oude’ (‘mijlpaal’)arresten van vóór het jaar 2000.
Veel van de inmiddels gepubliceerde arresten moesten worden opgevraagd uit het archief in Kampen en het Nationaal Archief in Den Haag. Deze arresten zijn vervolgens gescand en de handgeschreven arresten overgetypt, daarna zorgvuldig gecontroleerd, geanonimiseerd waar nodig en overgezet naar het systeem om ze te kunnen publiceren op rechtspraak.nl.
Kijk op onze website (onder Mijlpaalarresten) voor de lijst met de inmiddels gepubliceerde ‘oude’ mijlpaalarresten.