Publicatie oud arrest uit 1978: het 'Zweedse grootmoederarrest'
Moet een door een grootmoedermaatschappij aan een dochtermaatschappij verstrekte renteloze lening tot de winst worden gerekend? Die vraag werd in 1978 voorgelegd aan de Hoge Raad. Dit oude arrest, het zogenoemde 'Zweedse grootmoederarrest', is vandaag gepubliceerd op www.rechtspraak.nl.
De zaak
Een Nederlandse BV vormde met haar dochtermaatschappij een fiscale eenheid. De Zweedse moedermaatschappij van deze BV gaf aan de ‘kleindochter’ een renteloze lening. Belanghebbende was van mening dat het verkregen voordeel is aan te merken als informeel kapitaal in de kostensfeer en wilde ondanks dat de lening renteloos was, tóch rente over de lening aftrekken. Dit zou de fiscale winst verminderen en dus leiden tot een lagere heffing.
De Inspecteur wilde het voordeel tot de winst van de fiscale eenheid rekenen. Hij was van mening dat geen sprake was van een informele kapitaalstorting. Volgens hem kunnen die zich alleen voordoen in de vermogenssfeer en kunnen die niet volgen uit het niet bedingen van rente over een lening.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelde dat het voordeel, bestaande uit het niet verschuldigd worden van rente over de door de grootmoeder verstrekte lening, niet tot de winst van de fiscale eenheid moet worden gerekend, omdat onder de winst volgens artikel 7 IB '64 (de voorloper van artikel 3.8 Wet IB 2001) alleen voordelen verkregen uit onderneming worden gerekend. De lening vindt zijn oorzaak in de vennootschappelijke betrekkingen tussen de grootmoeder-, moeder- en dochtermaatschappij en niet in de bedrijfsuitoefening van de dochter. De Hoge Raad verwierp de stelling van de inspecteur dat het niet bedingen van rente geen informele kapitaalstorting kan zijn. Er is dus wel degelijk sprake van een kapitaalstorting, wat meebrengt dat de belanghebbende in het gelijk gesteld werd.
Dit arrest is van belang geweest om de discussie te beslechten of een informele kapitaalstorting, behalve in de vermogenssfeer, zich ook in de kostensfeer kon voordoen. Door het arrest werd duidelijk dat een dochtermaatschappij, wanneer de moedermaatschappij op grond van de aandeelhoudersrelatie van rente afzag, een zakelijke rente ten laste van haar winst kon brengen.
Publicatie 'oude' (mijlpaal)arresten
Sinds december 2019 publiceert de Hoge Raad oude (mijlpaal)arresten. Inmiddels zijn al meer dan 1000 'oude' arresten online te vinden. Tweewekelijks wordt een oud arrest met een nieuwsbericht uitgelicht.
Uitspraken van de Hoge Raad worden sinds het jaar 2000 geanonimiseerd gepubliceerd op rechtspraak.nl. Daarvóór vond publicatie van arresten hoofdzakelijk plaats via redacties van jurisprudentie-uitgaven van uitgevers. Een aantal arresten is door de uitgevers wel digitaal beschikbaar gesteld maar staat, in veel gevallen ook bewerkt, in databanken waarvoor een abonnement moet worden afgesloten. De Hoge Raad ziet het maatschappelijk belang van, en ook als zijn maatschappelijke taak in, het (gratis) online beschikbaar stellen van ‘oude’ (‘mijlpaal’)arresten van vóór het jaar 2000.
Veel van de inmiddels gepubliceerde arresten moesten worden opgevraagd uit het archief in Kampen en het Nationaal Archief in Den Haag. Deze arresten zijn vervolgens gescand en de handgeschreven arresten overgetypt, daarna zorgvuldig gecontroleerd, geanonimiseerd waar nodig en overgezet naar het systeem om ze te kunnen publiceren op rechtspraak.nl.
Kijk op onze website (onder Mijlpaalarresten) voor de lijst met de inmiddels gepubliceerde ‘oude’ mijlpaalarresten.