Vervolgonderzoek PG bij de Hoge Raad naar de OM-strafbeschikking

De procureur-generaal bij de Hoge Raad is een onafhankelijk en zelfstandig instituut binnen de rechterlijke organisatie dat los staat van het rechtscollege de Hoge Raad. Er is geen gezagsverhouding tussen de procureur-generaal en de Hoge Raad. De procureur-generaal geeft leiding aan het parket bij de Hoge Raad. Het parket bij de Hoge Raad behoort niet tot het Openbaar Ministerie en is onafhankelijk ten opzichte van de Minister van Justitie en Veiligheid. De procureur-generaal heeft een aantal bijzondere taken. Eén van die taken betreft het (thematisch) toezicht op het OM. In dat kader doet de procureur-generaal onderzoek of het OM bij de uitoefening van zijn taak de wettelijke voorschriften naar behoren handhaaft of uitvoert.

Eerder rapport PG OM-strafbeschikking

In november 2022 heeft de PG een rapport uitgebracht over het uitvaardigen door het OM van strafbeschikkingen, met als titel ‘Buiten de rechter OM’ (lees hier het nieuwsbericht). In dat rapport is geconcludeerd dat het OM bij het uitvaardigen van strafbeschikkingen de wettelijke voorschriften op verschillende punten niet naar behoren handhaaft of uitvoert. Zo zijn gebreken geconstateerd in de feitomschrijvingen en kwalificaties in strafbeschikkingen en is de schuldvaststelling in bepaalde zaken als gebrekkig beoordeeld. Ook is geconstateerd dat de informatieverstrekking aan de verdachte voor verbetering vatbaar is en dat de wettelijke verplichting om relevante onderdelen van de strafbeschikking te vertalen vaak niet wordt nageleefd. Het rapport bevat in dit verband een aantal aanbevelingen.

Aankondiging OM

Op 17 februari 2025 kondigde het OM aan dat het meer strafzaken met een strafbeschikking zal gaan afdoen. Meer zaken die voorheen aan de strafrechter werden voorgelegd, bijvoorbeeld omdat gelet op de ernst van het feit een gevangenisstraf op zijn plaats werd geacht, zullen in het vervolg buiten de rechter om worden afgedaan. Bij veel voorkomende criminaliteit, te beginnen met eenvoudige diefstallen, wordt volgens het OM dagvaarden de uitzondering.

Vervolgonderzoek PG

Mede gelet op de aangekondigde geïntensiveerde inzet van de strafbeschikking, heeft de PG het OM bericht dat hij zijn al voorgenomen onderzoek naar de vraag welke inspanningen het OM heeft gepleegd naar aanleiding van zijn in 2022 gerapporteerde bevindingen en aanbevelingen, met voorrang wil gaan uitvoeren. Het College heeft de PG geïnformeerd dat het OM een groot deel van de in het rapport ‘Buiten de rechter OM’ vermelde verbeterpunten nog niet heeft kunnen doorvoeren omdat daarvoor omvangrijke aanpassingen in het geautomatiseerde zaaksysteem nodig zijn en daarmee wordt gewacht tot de ontwikkeling van een nieuw zaakregistratiesysteem.

Gelet op de door het College geschetste stand van zaken heeft de PG besloten om het vervolgonderzoek gefaseerd in te richten. De verbeterpunten die pas kunnen worden doorgevoerd na de benodigde aanpassingen in het zaaksysteem, worden op een later moment in onderzoek genomen. Om zicht te houden op de voortgang heeft de PG het College verzocht hem tot die tijd elk kwartaal te informeren over de voortgang van de aanpassingen in het zaaksysteem.

Het onderzoek door de PG zal nu vooralsnog zijn gericht op de verbeterpunten die uit ‘Buiten de rechter OM’ naar voren zijn gekomen en waarvan de implementatie niet afhankelijk is van de bedoelde aanpassingen in het zaaksysteem. De PG zal bij het onderzoek ook aandacht besteden aan de recente beleidswijziging van het OM waarbij de inzet van de strafbeschikking wordt geïntensiveerd.

Meer informatie over het toezicht op het Openbaar Ministerie.

Wilt u nieuwsberichten van de Hoge Raad ontvangen? Abonneer u dan op de nieuwsservice van de Hoge Raad. Met deze nieuwsservice krijgt u automatisch een e-mail zodra een nieuwsbericht op onze website verschijnt. U kunt zelf kiezen welke attendering u wilt ontvangen. Meer informatie vindt u onder ‘Nieuwsservice’ op onze website www.hogeraad.nl.