Cassatierechtspraak

Wanneer in cassatie?

Zijn verdachte of partijen van mening dat het gerechtshof fouten heeft gemaakt in hun rechtszaak? Dan kunnen ze in cassatie gaan. Bijvoorbeeld als het gerechtshof:

• een wet of regel verkeerd heeft uitgelegd
• zijn uitspraak niet goed genoeg heeft onderbouwd
• onterecht heeft geweigerd een getuige te horen
• geen hoor-wederhoor heeft toegepast
• een belangrijke vraag niet heeft laten onderzoeken

De wettelijke regeling van de cassatieprocedure in strafzaken is te vinden in de artikelen 427-448 van het Wetboek van Strafvordering.

Waarom cassatie?

Cassatie is er om fouten te herstellen. Dat is in eerste instantie in het belang van degene die in cassatie ging. Cassatie biedt diegene rechtsbescherming. Maar het belang is breder dan dat. De belangrijkste functie van cassatierechtspraak is ook en vooral het bewaken van de rechtseenheid en de rechtsontwikkeling. Het recht ligt in grote lijnen vast en ontwikkelt mee met veranderingen in de samenleving. Dat mee-ontwikkelen gaat niet vanzelf. Er zijn steeds weer nieuwe situaties en omstandigheden waarvoor het recht geen pasklare oplossingen biedt. Soms ontstaan er ook nieuwe inzichten, bijvoorbeeld over wat rechtvaardig is. Ergens moet dan richting worden gegeven, worden bedacht hoe we als samenleving met zo'n nieuwe situatie moeten omgaan. Als de wetgever dat niet expliciet heeft gedaan, zal de Hoge Raad de knopen doorhakken.

Hoe verloopt cassatie?

Een cassatieberoep wordt behandeld door een zetel van 3 of 5 raadsheren van de Hoge Raad. Daaraan gaat vooraf dat het parket bij de Hoge Raad de Hoge Raad adviseert in de vorm van een zogenoemde conclusie.

De Hoge Raad gaat uit van de feiten in een zaak zoals het hof die heeft vastgesteld. Hij onderzoekt of het gerechtshof zich aan het recht en de procesregels heeft gehouden en of het hof zijn uitspraak voldoende heeft gemotiveerd. Als een gerechtshof daarin fouten heeft gemaakt, moet de zaak over. De zaak moet ook over als de Hoge Raad een andere uitleg geeft aan het recht dan het hof heeft gedaan.

De discussies binnen de raadkamer zijn geheim. De raadkamer maakt ook niet bekend of beslissingen unaniem of met meerderheid van stemmen zijn genomen.

Kosten van de procedure

Vanaf het indienen van het cassatieberoep moet de verdachte zich verplicht laten bijstaan door een advocaat. Wanneer de verdachte kan aantonen niet over voldoende financiële middelen te beschikken om een advocaat te betalen, kan hij in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand. De Raad voor Rechtsbijstand onderzoekt of een verdachte voor toewijzing van een advocaat in aanmerking komt en verleent, indien aan de voorwaarden is voldaan, een toevoeging.

In strafzaken is geen griffierecht verschuldigd.

Zaken die zich niet lenen voor cassatie

De Hoge Raad onderzoekt ieder cassatieberoep nauwkeurig. Als snel duidelijk is dat een zaak zich niet leent voor cassatie, verklaart de Hoge Raad de zaak niet-ontvankelijk of verwerpt hij het beroep met een korte standaard motivering. Bijvoorbeeld als:

• de verzoeker in zijn cassatieberoep geen reden opvoert die te maken heeft met uitleg van de wet of procesregels;
• de verzoeker klaagt over een uitleg waarover de Hoge Raad zich al eerder heeft uitgesproken;
• het gerechtshof de uitspraak voldoende en begrijpelijk heeft uitgelegd;
• er in het cassatieverzoek nieuwe feiten worden opgevoerd.

Welke wet regelt cassatie?

De bevoegdheid van de Hoge Raad om een gerechtelijke uitspraak te vernietigen, staat in artikel 118 van de Grondwet. De invulling van de taak is nader uitgewerkt in artikelen 78-81 van de Wet op de Rechterlijke Organisatie.