Internationaal recht en de Hoge Raad
Na de Tweede Wereldoorlog heeft het internationale recht een hoge vlucht genomen. Sindsdien beoordeelt de Hoge Raad steeds vaker cassatieberoepen die ook raken aan internationaal recht. Het kan bijvoorbeeld gaan om het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, verdragen en regelgeving van de Europese Unie, en verdragen van de Verenigde Naties.
In de Grondwet staat dat bepalingen uit verdragen die in Nederland gelden, voorrang hebben boven het nationale recht. Als in een zaak internationaal recht aan de orde is, beoordeelt de Hoge Raad of de rechter in hoger beroep dit recht goed heeft toegepast.
Hoge Raad toetst
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens beschermt mensenrechten en fundamentele vrijheden. Zoals: het recht op een eerlijk proces en het recht op vrijheid van meningsuiting. Als iemand vindt dat zijn mensenrechten zijn geschonden, kan hij naar Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (coe.int)
Regelgeving van de Europese Unie
Het Hof van Justitie van de Europese Unie (europa.eu) geeft uitleg bij onduidelijkheid over de regels van de Europese Unie. Als iemand vindt dat zijn rechten zijn geschonden door een EU-instelling, kan hij naar het Hof van Justitie in Luxemburg.
Alle EU-landen moeten de EU-regels op dezelfde manier uitleggen Daarom moet de Hoge Raad sommige vragen die spelen in een zaak voorleggen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Dit heet een prejudiciële vraag.
Hier twee voorbeelden van door de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Voorbeeld: Fiscaal
Alleen in Nederland geregistreerde monumenten komen volgens de monumentenregeling in aanmerking voor een belastingvoordeel in de kosten van onderhoud. Mag die eis worden gesteld of druist die in tegen de Europeesrechtelijke vrijheid van vestiging of het vrije kapitaalverkeer?
Voorbeeld: Civiel
In de zaak Sanoma/GeenStijl stelde de Hoge Raad de vraag: Vormt een hyperlink naar niet eerder gepubliceerde foto’s een inbreuk op het auteursrecht?
Benelux-regelgeving
Het Benelux-Gerechtshof geeft uitleg bij onduidelijkheid in de gemeenschappelijke regels van Nederland, België en Luxemburg. Als iemand het niet eens is met de Benelux-regels, dan kan hij naar het Benelux-Gerechtshof (courbeneluxhof.be). Het gaat bij het Benelux-Gerechtshof vaak over zaken als visa, intellectueel eigendom en verschillen in belastingregels.
Om te zorgen dat elk land de Benelux-regels op dezelfde manier interpreteert moet de Hoge Raad sommige vragen die spelen in een zaak eerst voorleggen aan het Benelux-Gerechtshof. Dit heet een prejudiciële vraag.
Hier twee voorbeelden van door de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen aan het Benelux-Gerechtshof.
Voorbeeld: Civiel
Is vervallen auteursrecht op een werk van toegepaste kunst blijvend vervallen of geldt hier een overgangsregeling?
Voorbeeld: Fiscaal
Is een duivencarrousel een lokinstrument (en dus in Nederland verboden)?
Verdragen van de Verenigde Naties
Na de Tweede Wereldoorlog heeft Nederland veel verdragen ondertekend van de Verenigde Naties. Een van de bekendste voorbeelden is het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR).