Zoeken

De Hoge Raad is de hoogste rechter in Nederland in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.

De Hoge Raad is een cassatierechter. Dat betekent dat de Hoge Raad beoordeelt of een lagere rechter (een rechtbank of een gerechtshof) het recht juist heeft toegepast en uitgelegd en of de procedure op de juiste wijze is gevolgd.

Als cassatierechter zorgt de Hoge Raad voor rechtseenheid en rechtsbescherming. Daarnaast draagt de Hoge Raad bij aan de ontwikkeling van het recht door rechtsvragen te beantwoorden. Het recht ligt in grote lijnen vast. Tegelijkertijd moet het recht mee ontwikkelen met veranderingen in de samenleving. Dat gaat niet vanzelf. Er zijn steeds nieuwe situaties waarvoor het recht geen pasklare oplossing biedt. Het is de taak van de Hoge Raad om in die gevallen richting te geven.

Kort gezegd heeft de Hoge Raad drie kerntaken: rechtsbescherming, rechtseenheid en rechtsontwikkeling.

Tot op zekere hoogte wel. Rechters en procespartijen moeten zich houden aan wat de Hoge Raad heeft beslist. Als de Hoge Raad een zaak terug- of verwijst, zal een eerdere of nieuwe rechter een (deel van de) zaak opnieuw moeten beoordelen.

Vaak is het laatste woord echter aan de wetgever. De Hoge Raad blijft namelijk binnen de ruimte die de wet hem laat. Dat betekent dat de wetgever (Eerste en Tweede Kamer en regering) de wet zodanig kan aanpassen dat een uitspraak van de Hoge Raad zijn geldigheid verliest.

Nee, dat kan de Hoge Raad niet. De rechter in Nederland is onafhankelijk en kan en mag om die reden geen juridisch advies geven. Dat geldt dus ook voor de Hoge Raad. U kunt contact zoeken met een (cassatie)advocaat of met een bureau voor rechtshulp/juridisch loket.

De belangrijkste taak van de procureur-generaal (PG) bij de Hoge Raad is om de Hoge Raad te voorzien van onafhankelijke juridische adviezen (conclusies). Vaak worden de conclusies door de advocaten-generaal namens de PG genomen.

Daarnaast heeft de PG enkele bijzondere taken, waaronder:

• De vervolging van ambtsmisdrijven en ambtsovertredingen begaan door Kamerleden, ministers of staatssecretarissen.
• Het instellen van cassatie in het belang der wet, om een beslissing te verkrijgen over een rechtsvraag die in het belang van de rechtseenheid of rechtsontwikkeling moet worden beantwoord.
• Het voordragen van rechters voor ontslag door de Hoge Raad.
• Het instellen van een verzoek tot herziening van een onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak in een strafzaak, dat kan een gewezen verdachte overigens ook zelf doen. Verder beslist de PG op verzoeken tot nader onderzoek met  het oog op een in te stellen herzieningsverzoek.
• Behandeling van klachten over rechters.
• Toezicht op het Openbaar Ministerie (OM).
• Het (on)gevraagd adviseren van de regering over voorgenomen wetgeving of plannen die de organisatie van de rechtspraak betreffen.

De PG vormt samen met de president van de Hoge Raad en de directeur bedrijfsvoering het dagelijks bestuur (DB) van de Hoge Raad. In die hoedanigheid is de PG (mede-)verantwoordelijk voor het bestuur van alle onderdelen van de Hoge Raad, zoals raad, parket en (wetenschappelijke) ondersteuning.